Tα δάση με τη βοήθεια του ηλιακού φωτός, μετατρέπουν τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα σε τροφή, τα σάκχαρα. Τα σάκχαρα αυτά καταναλώνονται τόσο από τα ίδια τα δέντρα, όσο και από τα ζώα και τα μικρόβια που τρώνε τα φύλλα, τον φλοιό και τις ρίζες τους. Η αναπνοή που επιτελείται στα κύτταρα όλων των ζωντανών όντων σε ένα δάσος, απελευθερώνει ενέργεια (από αυτό το φαγητό), αλλά και διοξείδιο του άνθρακα (CO2) πίσω στον αέρα.
Καθώς αυξάνεται η ποσότητα άνθρακα στην ατμόσφαιρα, αυτός ο κύκλος παραγωγής και κατανάλωσης αυξάνεται.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα δάση εγκλωβίζουν το μεγαλύτερο μέρος από το 33% των εκπομπών που προκαλούνται από τον άνθρωπο κάθε χρόνο.
Τα παγκόσμια επίπεδα CO2 ήταν περίπου 280ppm πριν λίγα χρόνια. Τώρα οι παγκόσμιες ατμοσφαιρικές συγκεντρώσεις ξεπερνούν τα 415ppm και αυξάνονται ραγδαία. Εάν οι βελανιδιές που έχουν τώρα ηλικία 175ετών φτάσουν 200 ετών, θα περιβάλλονται από αέρα που περιέχει περίπου 550ppm CO2. Μπορούν τα ώριμα δάση του κόσμου να αντέξουν αυτές τις μεταβαλλόμενες συνθήκες και να συνεχίσουν να αντισταθμίζουν τις εκπομπές αερίων από την καύση ορυκτών καυσίμων των ανθρώπων;
Μελέτη για τις ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα στα δάση
Στο Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών του Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ χρησιμοποιούν μια εγκατάσταση εμπλουτισμού CO₂. Αυτή η εγκατάσταση μοιάζει σαν ένα Jurassic πάρκο, χωρίς δεινόσαυρους, που μέσα βρίσκονται 102 πύργοι ύψους 25 μέτρων. Αυτοί οι πύργοι εμπλουτίζουν την ατμόσφαιρα με διοξείδιο του άνθρακα με 565 ppm ως 150ppm πάνω από τα σημερινά επίπεδα. Στη συνέχεια μετρούν: το πλάτος των στελεχών των δέντρων, το μέγεθος, το βάρος και τη χημική σύνθεση των φύλλων, την διακλαδισμένη αρχιτεκτονική των ριζών και πολλά άλλα. Με αυτόν τον τρόπο, καταγράφονται αλλαγές στην παραγωγή υλικών στο δάσος και στην υγεία του.
Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξε ότι τα ποσοστά φωτοσύνθεσης είναι έως και ένα τρίτο υψηλότερα τις ηλιόλουστες μέρες του καλοκαιριού, ενώ κατά τη διάρκεια μιας καλλιεργητικής περιόδου, η αύξηση είναι περίπου το ένα πέμπτο. Αυτά είναι μεγάλα νούμερα.
Από τότε που ξεκίνησε αυτό το πείραμα το 2017, τα δάση που εκτίθενται σε υψηλότερο CO2 φαίνονταν υγιή και παραγωγικά. Αυτό δεν είναι αναπάντεχο δεδομένο. Άλλωστε, τα φυτά αγαπούν το CO2 τόσο πολύ που οι αγρότες το προσθέτουν στα θερμοκήπια για να υπερφορτώσουν την ανάπτυξη φρούτων και λαχανικών.
Τα δάση όμως δεν είναι σαν τα φυτά στα θερμοκήπια και πρέπει να τραφούν μόνα τους. Πρέπει να μαζέψουν (μαζί με τους συνεργάτες τους, τους μύκητες) όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται για να εξισορροπήσουν κάθε CO₂. Αυτά τα θρεπτικά συστατικά τα βρίσκουν στη γη που στέκονται. Η επιπλέον φωτοσύνθεση CO2 για την παραγωγή σακχάρων δεν μπορεί παρόλα αυτά να είναι υπερβολική. Θα έμοιαζε με μια συνεχή κατανάλωση ζάχαρης από ανθρώπους.
Άνθρωποι και δέντρα
Επιστημονικά μοντέλα έχουν υπολογίσει πόση δενδροφύτευση ή αναδάσωση χρειάζεται για να αντισταθμιστεί η αύξηση του CO2 στην ατμόσφαιρα. Όπως και με τις περισσότερες προσπάθειες όμως, το πέρασμα από τη θεωρία στην πράξη όλα είναι διαφορετικά.
Υπάρχουν πολλές δυσκολίες. Αρχικά ο τρόπος με τον οποίο χρηματοδοτούνται οι εκστρατείες αναδάσωσης, αλλά και τα κίνητρα για τη δενδροφύτευση καθορίζουν πού και ποια είδη δέντρων φυτεύονται. Επίσης, οι άνθρωποι που διοικούν, αποφασίζουν πόσο καιρό επιβιώνουν τα νέα δέντρα.
Μια πρόσφατη μελέτη στη βόρεια Ινδία διαπίστωσε ότι οι δεκαετίες δαπανηρών προγραμμάτων φύτευσης δέντρων δεν είχαν αποτελέσματα. Οι φυτεμένες περιοχές δεν προσέφεραν κάποιο σημαντικό όφελος στους ντόπιους, όπως νέα τρόφιμα ή καυσόξυλα. Αυτό συνέβη επειδή δεν μπορούσαν να φυτευτούν νέα δέντρα σε κοντινή γεωργική γη, και έτσι προστέθηκαν σε περιοχές που είχαν ήδη κάποια κάλυψη δέντρων, μειώνοντας την πιθανή εξοικονόμηση άνθρακα. Οι τοπικοί δασολόγοι επίσης, ήταν απασχολημένοι με την επίτευξη στόχων φύτευσης δέντρων, αντί να καλλιεργούν τα είδη των δασών και των δέντρων που οι ντόπιοι γνώριζαν ότι είναι καλύτερα για τον τόπο τους.
Η γη δεν αφορά ποτέ μόνο τον άνθρακα. Τα δέντρα και τα δάση διαμορφώνουν μικροκλίματα και κύκλους νερού, υποστηρίζουν τη βιοποικιλότητα και παρέχουν τροφή, δομικά υλικά και φάρμακα στους ντόπιους. Έχουν επίσης διαφορετικές πολιτιστικές και πνευματικές αξίες ανάλογα με το πού βρίσκεται κάποιος. Τα δάση βρίσκονται συχνά μέσα σε τοπία που καταλαμβάνονται από κάθε είδους άλλες χρήσεις, όπως αγροκτήματα, κωμοπόλεις και πόλεις.
Ο καθένας έχει διαφορετικές προτιμήσεις για το πώς πρέπει να φαίνονται τα τοπία και κερδίζει πάντα το όραμα αυτού που κατέχει εξουσία. Οι ερευνητές που εργάστηκαν στην Ουγκάντα το 2014 περιέγραψαν αυτό που αποκαλούσαν αποικιοκρατία άνθρακα: φυτείες που δημιουργήθηκαν για να αντισταθμίσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατέστρεψαν τις καλλιέργειες και τους χώρους ταφής τοπικών κατοίκων και καταδίκασαν πολλούς που κατηγορήθηκαν για παραβίαση δημόσιας γης. Αυτό είναι μόνο ένα από τα πολλά παραδείγματα φύτευσης δέντρων, όσο καλός κι αν ήταν ο τελικός σκοπός τους.
Η χρήση των δέντρων ως εργαλείου καθίσταται άδικη όταν απαιτεί από τους φτωχότερους αγρότες να συμβιβαστούν με τα μέσα διαβίωσής τους, ώστε οι πλουσιότεροι άνθρωποι ή τα έθνη να συνεχίσουν να καταναλώνουν ορυκτά καύσιμα. Αντί να ρωτάμε αν τα δέντρα μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, ίσως θα πρέπει να ρωτήσουμε πόσο ο κόσμος πρέπει πραγματικά να βασίζεται μόνο στα δέντρα ως κλιματική λύση.
Υπάρχουν πολλά να μάθουμε από τις προσπάθειες που έχουν καταφέρει να αυξήσουν την κάλυψη των δέντρων και να προσφέρουν οφέλη στους ντόπιους, όπως νέες πηγές εισοδήματος. Συχνά, αυτές οι πρωτοβουλίες είναι επιτυχημένες επειδή λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τις τοπικές ανάγκες και αξίες. Οι ντόπιοι και οι αυτόχθονες πρέπει να ηγούνται αυτής της διαδικασίας. Και τελικά, η αναδάσωση θα πετύχει εάν ωφελήσει τους ανθρώπους, καθώς και τον πλανήτη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου